Maak kennis
Johan Braeckman (Wetteren, 1965) studeerde Wijsbegeerte aan de Universiteit Gent. Daarna volgde hij Menselijke Ecologie aan de Vrije Universiteit Brussel. In 1993-1994 studeerde hij Environmental History en Human Ecology aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara. Hij promoveerde tot doctor in de wijsbegeerte aan de Universiteit Gent in 1997.
Johans proefschrift was getiteld De natuurlijke orde tussen noodzaak en toeval, welwillendheid en vijandschap, ontwerp en evolutie: de darwinistische transitie. Emeritus professor dr. Etienne Vermeersch was zijn promotor.
Loopbaan
Van 1998 tot 2024 was Johan Braeckman professor bij de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap van de Universiteit Gent. Zowel voor onderwijs als onderzoek was Johan verantwoordelijk voor het vakgebied Wijsgerige Antropologie. Zijn onderzoek spitste zich toe op de wijsgerige problemen verbonden aan de levenswetenschappen, in het bijzonder de evolutietheorie en de neurowetenschappen. Hij werkte daarbij samen met een tiental doctorandi en postdoctorale onderzoekers van de UGent en met andere onderzoekers in binnen- en buitenland. Vanaf 2024 wijdt hij zich geheel aan lezen, spreken én schrijven.
In 2003 benoemde de Nederlandse humanistische stichting Socrates Johan voor vijf jaar tot bijzonder hoogleraar Filosofie en ethiek in de levenswetenschappen vanuit humanistisch perspectief bij de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam.
Prijzen en bijzondere activiteiten
In 2013 kreeg Johan Braeckman de Loopbaanprijs van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten. De Stuurgroep Wetenschapscommunicatie van de De jury prees vooral de initiatieven waarmee Johan de evolutietheorie verheldert en alom verspreidt.
In 2016 reisde Braeckman voor het Canvas-programma De herontdekking van de wereld in de voetsporen van zijn grootste inspiratiebron als wetenschapper, de Amerikaanse psycholoog Stanley Milgram.
In 2019 mocht Johan Braeckman de Prijs Vrijzinnig Humanisme in ontvangst nemen. Een prijs die het Humanistisch Verbond uitreikt aan een vooraanstaand humanist, die in zijn leven en werk blijk heeft gegeven van een authentiek en volgehouden vrijzinnig-humanistisch engagement. “Johan Braeckman vertegenwoordigt als geen ander de inzichten en waarden van een vrijzinnig-humanistische levensbeschouwing. Hij hanteert daarbij de principes en uitgangspunten van het vrij onderzoek, het kritisch denken, de vrije meningsuiting en de democratische en seculiere rechtsstaat”, aldus de jury. “Naast zijn onderzoeks- en onderwijsopdracht besteedt hij als academicus ook veel aandacht aan het maatschappelijke dienstbetoon: hij is een veelgevraagd publiek spreker en publiceert regelmatig opiniestukken en toegankelijke essays in diverse media. Johan Braeckman vertolkt zijn visie op mens en samenleving met humor en menselijke warmte, op een positieve manier die uitnodigt tot reflectie en dialoog.”
Publicaties
Behalve artikelen in vakbladen publiceerde Johan Braeckman als auteur, coauteur en editor ook boeken over de geschiedenis van de wijsbegeerte, bio-ethiek, toegepaste ethiek, milieufilosofie, en culturele aspecten van de wetenschappen.
Johan is medeauteur van het bekende boek De ongelovige Thomas heeft een punt. Een handleiding voor kritisch denken.
Uitgeverij Home Academy bracht eerder zijn alom gewaardeerde collegereeksen Darwin en de evolutietheorie en Kritisch denken uit. In 2015 verscheen zijn collegereeks Recht maken wat krom is? over bio-ethiek.
Voor Confituur boekhandels in België schreef Johan in 2017 een uniek essay over de mens als verhalend wezen. Een eigenschap die onlosmakelijk met onze natuur verbonden lijkt: Er was eens – over de mens als vertellende aap.
Kortom, Johan Braeckman is een duizendpoot, die zelf het liefst filosofeert over luiheid. Levenswetenschappen, de evolutietheorie en neurowetenschappen laten hem niet los. Johan is verzot op Darwin en wil ons behoeden voor valkuilen in ons denken. Hij vertelt met veel humor én toont aan dat we veel minder kritisch denken dan we zelf beseffen.
Het belang van kritisch denken is evident
Minka Smits
Psychiater
"In deze tijd, waarin we een overvloed aan informatie krijgen via allerlei bronnen en waarin velen evenveel waarde toekennen aan 'nepnieuws' als aan wetenschappelijk bewezen feiten, kan het belang van een training in kritisch denken niet genoeg benadrukt worden."
Over De ongelovige Thomas heeft een punt! met Johan Braeckman