Van Descartes tot diagnose

Er worden steeds vaker vraagtekens gezet bij wetenschappelijke kennis. Desinformatie voedt die scepsis en onzekerheid. Iedereen heeft wel een mening en meningsverschillen struikelen over de feiten heen. Voor-tegen. Waar-niet waar. Veel opinie, weinig expertise. Wat is dan wijsheid?

Wetenschap is ook maar een mening?

Eén ding is zeker: de wetenschapscrisis confronteert ons met de essentie van kennis. Als universitair geschoolde arts gebruikt u de resultaten van onderzoek om behandelbesluiten te nemen. U wikt, weegt en moet steeds een beslissing nemen. Wat is waar, onwaar of waarschijnlijk?

Een vraag die je met veel vragen kunt beantwoorden. Want wat is kennis eigenlijk? Wanneer weet je of iets waar is? Kan iedereen zijn eigen waarheid hebben? En is waarheid misschien zelfs cultureel bepaald? In deze masterclass stapt u met Menno de Bree twee dagen in de wetenschapsfilosofie. Om met wijsheid van oude denkers nieuw licht te werpen op de waarheidscrisis van vandaag. Op zoek naar het beste medicijn tegen wappietaal en waanzin.

De wereld wacht op uw wijsheid

We richten ons in deze masterclass eerst op de vraag wat kennis is en hoe we in de wetenschappelijke praktijk kennis vergaren. We doen wanneer-weet-je-iets-oefeningen en er komen kwesties aan bod als: wanneer zeggen we dat we iets weten? Welke criteria passen we toe? Welke bronnen van kennis accepteren we in de spreekkamer, welke niet – en waarom niet? Welke denkregels passen we toe om van doxai (meningen) tot epistème (kennis) te komen? Waarom werken die regels zo goed en wie heeft ze ontwikkeld?

Menno stopt ook graag nog beter in uw achterhoofd wat wetenschap is. We bekijken ‘de’ wetenschappelijke methode van waarheidsvinding. Welke methodes zijn er en hoe ontstonden ze? Welke methode is kenmerkend voor de geneeskunde? En hoe solide is die eigenlijk?

We zullen zien dat het standaardbeeld (ook het model van de geneeskunde) niet zonder problemen is. We bespreken daarom ook verschillende wetenschappelijke theorieën en visies die de medische (onderzoeks)praktijk beïnvloeden. Bijvoorbeeld de falsificatiemethode van wetenschapsfilosoof Karl Popper (die vond dat je altijd moet zoeken naar bewijs dat jouw hypothesen ontkracht) en de theorieën van Thomas Kuhn en Imre Lakatos die de falsificatiebewering van Popper te naïef vonden.

Er is geen (andere) waarheid

Menno duikt tenslotte met u in de moderne waarheidscrisis, die een belangrijke oorsprong heeft in het werk van Friedrich Nietzsche. We kunnen er niet omheen in deze zogenaamde post-truth samenleving. Een maatschappij die gek genoeg vooral geobsedeerd is met de waarheid. Iedereen heeft wel een mening en u ziet en hoort ze elke dag. Of het nu over het nut van vaccineren, klonen of de gevolgen van klimaatverandering gaat, het resultaat van wetenschappelijk onderzoek wordt steeds vaker in twijfel getrokken. Ook de autoriteit van kennis en expertise - en dus ook die van de dokter - is tanende. Hoe kreeg dat wantrouwen richting de wetenschap voet aan de grond? Wat zijn daar de filosofische oorzaken van? En wat zijn de praktische gevolgen? Wat is daaraan te doen? U komt erachter in deze onthullende masterclass.